De Oekraïne

De ontwikkeling van ondernemerschap in Oekraïne heeft nieuwe vormen aangenomen die worden geïntegreerd in wereldwijde zakelijke en sociale trends. Tegenwoordig maakt een ondernemende geest gebruik van moderne technologie en moet hij sterk vertrouwen op creativiteit en sociale gerichtheid – dit alles wordt onmisbare criteria in de huidige veelzijdige en sterk concurrerende markt. Tot de moderne trends in de ontwikkeling van ondernemerschap in Oekraïne behoren de opkomst van sociale ondernemingen, het opstarten van bedrijven en de opkomst van starterscentra.

Momenteel is er geen wet die de activiteiten rondom sociaal ondernemen in Oekraïne reguleert. Maar dit staat de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap niet in de weg. De huidige juridische omgeving maakt het mogelijk voor sociale ondernemingen om activiteiten uit te voeren op basis van rechtsvormen zoals:
– Maatschappelijke organisaties (niet winstgevende organisaties): liefdadigheidsorganisaties, burgerlijke (niet-gouvernementele).
– Verenigingen, andere soorten non-profitorganisaties (bijv. Religieuze organisaties);
– Particuliere bedrijven (juridische lichamen), ondernemingen opgericht door verenigingen van mensen met een handicap, zelfstandige ondernemers.
– Binnen samenwerkingsverbanden tussen entiteiten met verschillende rechtsvormen.

In januari 2019 keurde het Oekraïense parlement een wetsvoorstel “Sociale diensten” goed. Dit is een baanbrekende wet voor de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap in Oekraïne, aangezien het officieel een “groen licht” heeft gegeven aan de lokale autoriteiten om sociale diensten af te nemen bij aanbieders van verschillende rechtsvormen (beginnend bij maatschappelijke verenigingen en stichtingen en eindigend met ondernemingen en zelfstandigen).

Door deze wetgeving hebben sociale ondernemingen die gespecialiseerd zijn in het verstrekken van sociale diensten de benodigde wettelijke basis gekregen om samenwerking op te bouwen en/of eigen diensten aan te bieden aan afdelingen van de lokale autoriteiten. Deze wet heeft sociale dienstverlening bepaald als een actie die gericht is op het verlichten of voorkomen van erbarmelijke levenssituaties en het bieden van constante of periodieke hulp aan mensen of gezinnen in moeilijke situaties en voor het overwinnen van dergelijke situaties, aanpassing aan of minimalisering van hun negatieve gevolgen.
Het toegenomen belang van sociaal ondernemerschap als een nieuwe bedrijfstak voor Oekraïne vloeit voort uit de reactie van de samenleving op de sociale, economische en politieke uitdagingen als gevolg van de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne en het begin van een alomvattend hervormingsproces in het land. Om de duurzame ontwikkeling van sociaal ondernemerschap te waarborgen, die bijdraagt ​​tot de democratisering en stabilisatie van de Oekraïne, is duurzame steun van de Oekraïense staat en internationale sponsors nodig.

Volgens de gegevens van ‘Social Enterprises Directory 2016/2017’ waren er naar schatting ongeveer 150 sociale ondernemingen met verschillende rechtsvormen (van ngo tot LLC) in de Oekraïne. Sommige experts schatten dat er tot 1000 sociale ondernemingen in de Oekraïne zijn. Die enorme kloof kan worden verklaard door het feit dat niet alle sociale ondernemingen aan alle criteria die door Directory waren vastgelegd voldeden (bijvoorbeeld transparantie in de rapportage of de publicatie van jaarverslagen). Sinds het onderzoek van ‘Social Enterprises Directory 2016/2017’ werd gehouden, heeft er een verhoging van het aantal sociale ondernemingen van 20% kunnen plaatsvinden.

In Oekraïne zijn de afgelopen jaren een aanzienlijk aantal sociale ondernemingen opgericht die zich bezighouden met onderwerpen als inclusie, ecologie, corruptiebestrijding en nog veel meer. Zo strijden de pizzeria ‘Pizza Veterano’ en het café ‘Veterano Coffee’ in Kiev voor de integratie in de samenleving van voormalige soldaten en strijders die vanaf 2014 betrokken waren bij de militaire activiteiten in Oost-Oekraïne. De bakkerij ‘Good Bread’ van ‘Good People’ in Kiev integreert mensen met een handicap door werkgelegenheid voor hen te creëren. Openbare restaurants zoals ‘Urban Space 100’ in Ivano-Frankivsk (opgericht in 2015) en ‘Urban Space 500’ in Kiev (in de oprichtingsfase) hebben 100 en 500 investeerders verzameld, die elk $1.000 hebben bijgedragen aan het oprichten van een vestiging. Bij het geven van hun bijdrage zagen de investeerders af van terugbetaling en aandelen in toekomstige inkomsten van de restaurants. In plaats daarvan wordt 80% van de winst van deze restaurants geïnvesteerd in lokale sociale en culturele projecten. De liefdadigheidswinkel ‘Laska’ in Kiev en de ‘Walnut House-bakkerij’ in Lviv besteden ook een deel van hun winst aan sociale en gemeenschapsprojecten.

De bestaande sociale ondernemingen in Oekraïne kunnen worden onderverdeeld in vier groepen, elk met hun eigen criteria:

– Een vast percentage van de winst van een bedrijf wordt toegewezen aan een sociaal doel, d.w.z. aan de activiteiten van een openbare organisatie, een liefdadigheidsinstelling, een sociaal project, ect…
– Een bepaald percentage van de werknemers van een bedrijf vertegenwoordigt achtergestelde groepen (mensen met een handicap, intern ontheemden, veteranen, alleenstaande moeders, etnische minderheden, enz.). Een voorbeeld van een dergelijk bedrijf in Oekraïne is Veterano Group.
– Een bedrijfsproduct of dienst creëert een meetbare maatschappelijke waarde. Dit kunnen anticorruptiediensten of biologische producten zijn. Een voorbeeld van een bedrijf dat corruptie aanpakt, is een systeem voor elektronische overheidsopdrachten. Een voorbeeld op het gebied van milieuverbetering van producten is het ‘Zelenew Recycling Lab’, zij maken unieke en nuttige designobjecten van plastic afval.
– Een professionele entiteit, meestal een non-profitorganisatie op het gebied van sociale activiteit die nastreeft als onderaannemer van de overheid te fungeren.

Dit type sociaal ondernemerschap zal hoogstwaarschijnlijk in de nabije toekomst toenemen, na de goedkeuring van de wet “Sociale diensten” in 2019. De ondernemers/werkgevers beginnen diensten uit te werken volgens nationale normen, het financiële model wordt berekend en het personeel wordt opgeleid. Deze richting heeft een groot potentieel aangezien de capaciteit van de staat niet voldoende is om alle uitdagingen in de samenleving aan te pakken. Momenteel ziet de sector van sociaal ondernemerschap in Oekraïne een opkomst en brede erkenning van de maatschappelijke, academische en commerciële sector ontstaan. Voor dit thema is er zeker een vruchtbare grond in het land die echter wel bestaat uit talloze uitdagingen, terwijl ook de ondernemerscompetentie van mensen wordt ontwikkeld. Door de combinatie hiervan zoeken mensen naar manieren om beide gebieden aan te pakken en winst te halen uit het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Hiernaast is er al sinds de midden jaren negentig ook steun van publieke donoren en internationale instellingen beschikbaar voor Oekraïense sociale ondernemingen. De grootste organisaties die de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap in Oekraïne hebben ondersteund, zijn:

• Agentschap van de Verenigde Staten voor Internationale Ontwikkeling (USAID);
• Britse Raad;
• Het fonds voor Oost Europa;
• Duitse federale ministerie van Economische Ontwikkeling en Samenwerking;
• EU-structuurfondsen, waaronder EU4Business, bepaalde acties van het onderwijsprogramma Erasmus Plus.

Bovendien heeft het Europees Comité van de Regio’s, een EU-adviesorgaan, in zijn ontwerpadvies over “De doelstellingen van het Oostelijk Partnerschap voor 2020: bijdragen aan lokale en regionale overheden” van 4 en 5 juli 2018 een sleutelrol toebedeeld aan sociaal ondernemerschap. Het riep ook op tot ‘een concrete actie om sociaal ondernemerschap te ontwikkelen als een vorm van niet-formeel onderwijs voor jongeren en volwassenen op lokaal en regionaal niveau dat lokale problemen oplost, inkomen genereert, banen creëert en sociale innovaties ter plaatse bevordert’.

Waarom starten met mensen met een startup? Als we verschillende bronnen analyseren, kunnen we zeggen dat de belangrijkste reden hun mobiliteit en de traagheid van bestaande bedrijven is in de snel veranderende wereld, waar het nodig is om ons op korte termijn aan te passen aan veranderingen. Grote bedrijven overspoelen vaak de stroom en voeren veranderingen met vertraging door, waardoor ze als grote speler een gat kunnen dichten, maar vaak komen dingen die echt interessant zijn voor de consument van startups. Als we over wereldberoemde startup-projecten spreken, hebben we het o.a. over Google, Apple, Paypal, Ryanair en Taskle. De Oekraïe kent ook een aantal startups, die het merk «Made in Ukraine» gebruiken en die wereldwijde bekendheid hebben:

– Petcube – Dit wordt een ‘huisdierrobot’ genoemd die helpt om voor je huisdieren te zorgen (in de gaten houden d.m.v. camera, snacks geven, etc..) en waarmee je op afstand kan communiceren;
– Lametrisch – smart-klok met naast de tijdsweergave ook temperatuurweergave, nieuws van beurzen, enz.;
– Hubbub – een nieuwe generatie sociale media waarbij spraakberichten gebruikt worden;
– Kwambio – een bekende 3D-winkel;
– Iblazr – LED-flitser die gesynchroniseerd kan worden met Android- en iOS-software.

Opgemerkt moet worden dat volgens de ranglijst van landen op basis van het aantal startups er zijn in een bepaald land, in de internationale ranglijst, samengesteld door Startup Ranking, Oekraïne de 34e plaats in de wereld bezet (van 151 landen meegenomen in de lijst), en met de index van 160 startups Japan, Oostenrijk, Zweden, Zuid-Korea, Litouwen en Estland heeft ingehaald.

Als we het hebben over de huidige staat van ontwikkeling van marketing, die zorgt voor een effectieve promotie en werking van de startup en vervolgens om een goed resultaat te garanderen, zal er financiering gevonden moeten worden. De belangrijkste investeerders op de Oekraïense markt zijn de volgende instellingen: starterscentra, bedrijfsversnellers, business angels, durfkapitaalfondsen en crowdfunding bedrijven & platforms.

De wereld- en binnenlandse ervaring met de oprichting en de werkzaamheid van starterscentra heeft aangetoond dat ze in de ontwikkelde wereld een onmisbaar kenmerk zijn geworden van de marktinfrastructuur, effectieve implementatie van veelbelovende innovatieve bedrijfsideeën en, bijgevolg, een krachtige motor van sociaaleconomische ontwikkeling. Starterscentra zijn een effectief instrument om kleine bedrijven en banen te creëren en de samenwerking tussen industriële ondernemingen en onderwijsinstellingen te bevorderen. Bovendien moedigen starterscentra het op de markt brengen van nieuwe technologieën aan en verbeteren ze het imago van het gebied waarin ze functioneren. In Oekraïne hebben de starterscentra zich echter niet uitgebreid en efficiënt ontwikkeld. Dit komt voornamelijk door een ondoelmatig overheidsbeleid voor aanmoedigen van de ontwikkeling van het opstarten van bedrijven, een schaarste van financiële middelen en een onduidelijkheid over de rol van starterscentra als bron van het creëren van een ondernemingsklimaat door veel marktdeelnemers.

Men kan de indruk hebben dat er in Oekraïne niet echt behoefte is aan de diensten van starterscentra. In feite houden technologieparken, starterscentra, innovatiecentra en soortgelijke organisaties zich alleen bezig met de exploitatie van infrastructuur en de “regeling” van verschillende voorzieningen. Starterscentra bieden niet de service waarvoor ze wereldwijd zijn opgericht; – hulp bij de oprichting en ontwikkeling van concurrerende bedrijven, poteniele marktleiders. De vorm waarin de starterscentra in Oekraïne bestaan is volledig in tegenspraak met de succesvolle praktijken in de rest van de wereld, waarbij de nadruk ligt op het verlenen van advies-, administratieve en andere managementdiensten voor de ontwikkeling van startende bedrijven.

Om het proces van het opstarten van een bedrijf succesvol te laten zijn, raden we de volgende maatregelen aan:
 ̶  een systeem van overheidsbeleid opzetten om de organisatie en werkwijze van starterscentra te ondersteunen;
 ̶  end-to-end-projecten ontwikkelen voor het netwerk van starterscentra in de diverse regio’s van Oekraïne;
 ̶  het niveau van corruptie verminderen;
̶  hervorming van de bureaucratie;
 ̶  op organisatorisch en economisch vlak samenwerken voor de uitvoering van gecompliceerde opdrachten;
 ̶ het politieke en economische klimaat stabiliseren als een kernelement van bedrijfsontwikkeling.

Starterscentra vormen een stevige basis voor de ontwikkeling van een geïntegreerd systeem van innovatief ondernemerschap. Ze maken het mogelijk een zakelijk model op te bouwen op basis van de methodologie van het trainingsproces om succesvol zaken te doen.

Alles is onderworpen aan het principe van verbetering, d.w.z. alles om ons heen wordt voortdurend verbeterd en we hopen dat er uiteindelijk vraag zal zijn naar de ervaring van ons land, aangezien het delen van ervaringen een geschikte en productieve manier is om potentieel te verbeteren.