Οι πολιτικές επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς στοχεύουν να προσφέρουν σε όλους τους ανθρώπους ίσες ευκαιρίες να δημιουργήσουν μια βιώσιμη επιχείρηση, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους ομάδα. Αυτή είναι μια σημαντική απαίτηση για την επίτευξη του στόχου της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης που ορίζεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Είναι επίσης ένα μέσο για την αντιμετώπιση νέων οικονομικών προκλήσεων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καταπολέμηση του κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού. Μεταξύ των βασικών στόχων των πολιτικών και των προγραμμάτων χωρίς αποκλεισμούς επιχειρηματικότητας είναι οι γυναίκες, οι νέοι, οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι, οι μετανάστες και τα άτομα με αναπηρία, που όλοι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην αγορά εργασίας και υποεκπροσωπούνται ή βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε δραστηριότητες επιχειρηματικότητας.
Η σειρά εκδόσεων «Οι αγνοούμενοι επιχειρηματίες» του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούν πώς οι δημόσιες πολιτικές και τα προγράμματα μπορούν να υποστηρίξουν την επιχειρηματικότητα χωρίς αποκλεισμούς. Αυτό περιλαμβάνει τον εξευγενισμό των ρυθμιστικών ιδρυμάτων και των οργανισμών πρόνοιας, τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, την ανάπτυξη δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας μέσω της κατάρτισης, της καθοδήγησης και της καθοδήγησης, την ενίσχυση της επιχειρηματικής κουλτούρας και των δικτύων για ομάδες-στόχους και τη συγκέντρωση στρατηγικών και δράσεων για την αποκλειστική επιχειρηματικότητα με συντονισμένο και στοχευμένο τρόπο. Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο την πρόκληση της συμμετοχικής επιχειρηματικότητας, αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά για τη διάδοση ορθών πρακτικών.
Το ποσοστό ατόμων από υπό-εκπροσωπούμενες και μειονεκτούσες ομάδες (π.χ. γυναίκες, νέοι, ηλικιωμένοι, άνεργοι, άτομα με αναπηρία) που συμμετέχουν σε δραστηριότητες αυτό-απασχόλησης και επιχειρηματικότητας στο Βέλγιο παραμένει ελαφρώς χαμηλότερο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρόλο που δεν έχουν καθοριστεί εθνικοί στόχοι πολιτικής για την επιχειρηματικότητα χωρίς αποκλεισμούς, οι πολιτικές και τα προγράμματα χωρίς αποκλεισμούς επιχειρηματικότητας υπάρχουν σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για ένα ευρύ φάσμα ομάδων στόχων, συμπεριλαμβανομένων των νέων, των γυναικών, των ηλικιωμένων και των ανέργων. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πολιτικών και προγραμμάτων επιχειρηματικότητας για τη στήριξη των νέων και των γυναικών στη δημιουργία επιχειρήσεων, πολλές από τις οποίες σχεδιάζονται και παραδίδονται σε τοπικό επίπεδο. Η πλειοψηφία αυτών των πρωτοβουλιών υποστήριξης της επιχειρηματικότητας επιδιώκει να διευκολύνει την απόκτηση δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας και να βελτιώσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα για να καταστεί η επιχειρηματικότητα πιο περιεκτική στο Βέλγιο, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης σχετικά με τις τρέχουσες πρωτοβουλίες και την προώθηση ανταλλαγών ορθών πρακτικών μεταξύ των περιφερειών. Μπορούν επίσης να γίνουν περισσότερα για τη στήριξη ηλικιωμένων επιχειρηματιών, η οποία είναι μια ομάδα αυξανόμενου πολιτικού ενδιαφέροντος στη χώρα.
Το Βέλγιο είναι ένα ομοσπονδιακό κράτος που αποτελείται από τρεις περιφέρειες (Φλάνδρα, Βρυξέλλες, Βαλλωνία) και τρεις κοινότητες με βάση τις επίσημες γλώσσες (οι φλαμανδικές, γαλλικές και γερμανόφωνες κοινότητες). Οι περιοχές και οι κοινότητες δεν έχουν τις ίδιες περιοχές. Ορισμένες αρμοδιότητες κατέχονται σε εθνικό επίπεδο από την Ομοσπονδιακή Πολιτεία, ενώ άλλες κατέχονται σε υποεθνικό επίπεδο, συνήθως από Περιφέρειες. Κάθε επίπεδο διακυβέρνησης παίζει ρόλο στον καθορισμό πολιτικών και στρατηγικών (Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση του Βελγίου, nd.).
Η προώθηση της δημιουργίας επιχειρήσεων και της αυτοαπασχόλησης εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα στόχο εντός των στόχων της ΕΕ για το 2020 του Βελγίου. Συνολικά, έχει σημειωθεί πρόοδος με την υιοθέτηση πρωτοβουλιών που προωθούν την επιχειρηματική κατάρτιση και προώθηση σε επίπεδο σχολείου και πανεπιστημίου, περικοπές γραφειοκρατίας που σχετίζονται με τη δημιουργία επιχειρήσεων, παροχή φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις σε νέες επιχειρήσεις και απαλλαγές για νεοσύστατες επιχειρήσεις και ενθάρρυνση νέων οικονομικών λύσεις για τη δημιουργία επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένου του δανεισμού peer-to-peer και του crowdfunding.
Μια άλλη αξιοσημείωτη εξέλιξη είναι ο νέος Κώδικας Εταιρειών και Ενώσεων, ο οποίος εγκρίθηκε στα τέλη του 2018, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2019-20 (Geens, 2018). Ο νέος κωδικός επεκτείνει και ενοποιεί την έννοια της επιχείρησης και μειώνει τον αριθμό των τύπων εταιρειών. 1 Εξαλείφει επίσης την κεφαλαιακή απαίτηση για την πιο κοινή νομική μορφή της επιχείρησης, μειώνει τον αριθμό των ατόμων που απαιτούνται για να ξεκινήσει μια εταιρεία από δύο σε μία και παρέχει σαφείς οδηγίες για τις διασυνοριακές δραστηριότητες.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2016 (NRP) αντιμετωπίζει την επιχειρηματικότητα μέσω ενός ευρέος φάσματος πολιτικών. Αρκετά προγράμματα προωθούν επίσης και υποστηρίζουν την αυτοαπασχόληση και την επιχειρηματικότητα από νέους και γυναίκες σε ομοσπονδιακό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του Σχεδίου Εφαρμογής Εγγυήσεων για τη Νεολαία (EC, n.d.). Σε περιφερειακό επίπεδο, η Βαλλωνία και οι Βρυξέλλες εστιάζουν τις πρωτοβουλίες υποστήριξης της επιχειρηματικότητας σε νέους, άνεργους και ηλικιωμένους εργαζόμενους (άνω των 55 ετών). Η Φλάνδρα στοχεύει μεγάλο μέρος της επιχειρηματικής υποστήριξής της σε νέους και εργαζόμενους άνω των 55 ετών.
Συνολικά, αυξάνεται η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις πολιτικές επιχειρηματικότητας χωρίς αποκλεισμούς και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ενισχύουν στοχοθετημένη και προσαρμοσμένη υποστήριξη για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών πολλών ομάδων στόχων. Σύμφωνα με την έκθεση για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο του 2018 για το Βέλγιο (EC, 2018), έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την προώθηση της επιχειρηματικότητας στο Βέλγιο. Ωστόσο, οι σημαντικές διαφορές στην απασχόληση μεταξύ συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων εξακολουθούν να έχουν ως αποτέλεσμα την υποαπορρόφηση της εργασίας, ιδίως μεταξύ των ατόμων με χαμηλή ειδίκευση, των νέων, των ηλικιωμένων και των ατόμων με μεταναστευτικό υπόβαθρο (EC, 2016a).
Παρά την αυξανόμενη προσοχή στην πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν επίσης πολιτικές και προγράμματα επιχειρηματικότητας για την επίτευξη στόχων κοινωνικής ένταξης, παραμένουν σημαντικά κενά. Για παράδειγμα, συγκεκριμένοι στόχοι για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας μεταξύ των μεταναστών δεν έχουν ακόμη καθοριστεί και η δράση γίνεται μέσω της γενικής πολιτικής, όπως η κατάρτιση γλωσσών, η αναγνώριση διπλωμάτων και τα προγράμματα ένταξης. Τα αποτελέσματα της απασχόλησης για άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο στο Βέλγιο, ακόμη και προσαρμογή σε άλλα ατομικά χαρακτηριστικά, είναι από τα φτωχότερα στην ΕΕ.
Το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων ήταν ελαφρώς χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ κατά την τελευταία δεκαετία. Το 2017, το 13,1% του ενεργού πληθυσμού ήταν αυτοαπασχολούμενοι στο Βέλγιο, ελαφρώς μικρότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ για το ίδιο έτος (13,9%). Τα υψηλότερα ποσοστά βρέθηκαν μεταξύ των ανδρών (16,3%) και των ηλικιωμένων (16,0%) ενώ ήταν χαμηλότερα μεταξύ των γυναικών (9,3%) και των νέων (5%) (Σχήμα 2α). Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των αυτοαπασχολούμενων γυναικών αυξήθηκε κατά 5,5% μεταξύ του 2015 και του 2016. Αυτός ήταν πολύ υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης από αυτόν των ανδρών επιχειρηματιών, ο οποίος σημείωσε αύξηση 1,7% το ίδιο έτος (INASTI, 2016).
Οι πολίτες εκτός ΕΕ στις πόλεις του Βελγίου (ιδίως στις Βρυξέλλες, όπου αποτελούν το 20% του πληθυσμού) εμφάνισαν ποσοστό αυτοαπασχόλησης 2-3%. Σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των χαμηλών αριθμών, η περιοχή των Βρυξελλών και ορισμένες κοινότητες στη Φλάνδρα άνοιξαν διάλογο με φορείς της κοινωνίας των πολιτών για τη βελτίωση της ένταξης των μεταναστών επιχειρηματιών. Η πρωτοβουλία τοποθετείται κάτω από το σύνθημα «Επιχείρηση στην πολυμορφία» και θα συνοδεύεται από ένα σχέδιο δράσης. Ο στόχος είναι η παροχή πιο προσαρμοσμένων μαθημάτων κατάρτισης για επίδοξους μετανάστες επιχειρηματίες, υποστηρίζοντάς τους καθ ‘όλη τη διάρκεια του επιχειρηματικού κύκλου.
Ο αριθμός των νέων επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν το 2016 ήταν 5,9% υψηλότερος από τον αριθμό των νέων επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν το προηγούμενο έτος, το δεύτερο υψηλότερο έτος σε ετήσια αύξηση από το 2010 (GraydonBE, 2018). Ωστόσο, το συνολικό ποσοστό των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε αρχικό στάδιο (ΤΕΑ) για την περίοδο 2013-17 δείχνει ότι οι ενήλικες στο Βέλγιο είχαν ελαφρώς λιγότερες πιθανότητες από τον μέσο όρο της ΕΕ να δραστηριοποιηθούν στην έναρξη ή τη λειτουργία μιας νέας επιχείρησης (κάτω των 42 μηνών) από ό, τι οι ενήλικες (5,7% έναντι 6,7%) (Σχήμα 2β). Αυτό το αποτέλεσμα ισχύει για όλες τις ομάδες πληθυσμού που παρατηρήθηκαν (δηλαδή άνδρες, γυναίκες, νέοι και ηλικιωμένοι). Οι και οι γυναίκες ήταν οι λιγότερο πιθανό να ασχοληθούν με δραστηριότητες επιχειρηματικής δραστηριότητας σε αρχικό στάδιο (3,3% έναντι 4%), ενώ οι νέοι ήταν ελαφρώς πιο πιθανό (6%).
Οι Βέλγοι επιχειρηματίες είχαν περισσότερες πιθανότητες από τον μέσο όρο της ΕΕ να έχουν ξεκινήσει τις δραστηριότητές τους, λόγω έλλειψης ευκαιριών απασχόλησης κατά την περίοδο 2013-17 (28,2% έναντι 20,3%) (Σχήμα 2γ). Οι νέοι και οι γυναίκες επιχειρηματίες είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες από άλλες κοινωνικές ομάδες-στόχο να ξεκινήσουν την επιχείρησή τους λόγω έλλειψης ευκαιριών απασχόλησης κατά την περίοδο 2013-17 (36,8% και 33,8%), πάνω από τον εθνικό μέσο όρο και σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη ΕΕ μέσος όρος για αυτές τις ομάδες. Αυτό συμβαδίζει με τα σχετικά υψηλά επίπεδα ανεργίας μεταξύ αυτών των ομάδων. Το ποσοστό της επιχειρηματικότητας βάσει της ανάγκης είναι υψηλότερο στο Βέλγιο από ό, τι σε ολόκληρη την ΕΕ για όλες εκτός από μια ομάδα: μόνο το 21,6% των ηλικιωμένων επιχειρηματιών ξεκίνησε από την «ανάγκη», το οποίο ήταν ελαφρώς χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ για αυτήν την περίοδο.
Οι τακτικές εθνικές και περιφερειακές έρευνες για τη δημιουργία επιχειρήσεων δείχνουν ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο για την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη των ΜΜΕ στο Βέλγιο (GraydonBE, 2016; EC, 2016b). Τα τελευταία χρόνια έχουν καταβληθεί πολλές προσπάθειες για τη διευκόλυνση της έναρξης και επέκτασης των επιχειρήσεων μέσω επιχορηγήσεων, πιστώσεων, εγγυήσεων δανείων, μικροπιστώσεων και crowdfunding. Ενώ τα περισσότερα από αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν στοχεύουν συγκεκριμένα άτομα από υποεκπροσωπούμενες ή μειονεκτούσες ομάδες στην κοινωνία, έχουν θεσπιστεί ορισμένα ειδικά μέτρα.
Le sovvenzioni sono diventate disponibili nel 2017. A Bruxelles è in atto un approccio interessante alle sovvenzioni basato sulle disparità economiche urbane. Bruxelles fornisce un sostegno finanziario agli investimenti fatti da i creatori di imprese e all’imprese già esistenti nella regione. Il supporto tuttavia, è significativamente più corposo per le imprese con sede nelle “zone in via di sviluppo”, che sono in genere aree con prospettive economiche più deboli, un alto tasso di cittadini stranieri dell’UE e persone con un background migratorio. Ad esempio, una microimpresa in una “zona in via di sviluppo” avrebbe diritto a una sovvenzione del 15% sugli investimenti concessi mentre la stessa società ubicata in un’altra sede riceverebbe una sovvenzione del solo 5% (1819, n.d.).
Οι περιφερειακές κυβερνήσεις και τα γραφεία απασχόλησης παρέχουν επιχορηγήσεις σε διορισμένους διαπιστευμένους συνεργάτες για τη χορήγηση χρηματοδοτικής στήριξης μαζί με ειδικά προγράμματα κατάρτισης για άνεργους, ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία. Αυτά τα προγράμματα χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ και τους ομοσπονδιακούς προϋπολογισμούς και όλες οι ομάδες-στόχοι περιλαμβάνονται αναλογικά. Η εφαρμογή πραγματοποιείται σε περιφερειακό επίπεδο. Για παράδειγμα, η επιχορήγηση Airbag στη Βαλλωνία υποστηρίζει άτομα που αναζητούν εργασία και επιθυμούν να γίνουν επιχειρηματίες ή να αναλάβουν μια υπάρχουσα επιχείρηση. Η επιχορήγηση καταβάλλεται σε τέσσερις δόσεις σε διάστημα δύο ετών και στοχεύει να τις υποστηρίξει κατά τη μετάβασή τους στην αυτοαπασχόληση μειώνοντας τον κίνδυνο ανεπαρκούς δημιουργίας εισοδήματος σε πρώιμα επιχειρηματικά στάδια (Le Forem, nd.). Για επιχειρηματίες για πρώτη φορά, οι επιχορηγήσεις εξαρτώνται από το ότι έχουν παρακολουθήσει μια εκπαίδευση ή υποστηρίζονται από έναν διαπιστευμένο οργανισμό αυτοαπασχόλησης (Structure d’Accompagnement à l’AutoCréation d’Emploi, SAACE). Οι επιχορηγήσεις έγιναν διαθέσιμες το 2017. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση για τις επιχορηγήσεις που βασίζονται στις αστικές οικονομικές ανισότητες βρίσκεται σε εφαρμογή στις Βρυξέλλες. Οι Βρυξέλλες παρέχουν οικονομική υποστήριξη σε επενδύσεις από δημιουργούς επιχειρήσεων και υπάρχουσες εταιρείες στην περιοχή. Η υποστήριξη είναι σημαντικά πιο σημαντική για τις επιχειρήσεις που βασίζονται στις «Ζώνες στην Ανάπτυξη», οι οποίες είναι συνήθως περιοχές με ασθενέστερες οικονομικές προοπτικές, υψηλό ποσοστό ξένων πολιτών της ΕΕ και ατόμων με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Για παράδειγμα, μια μικροεπιχείρηση σε μια “Ζώνη στην Ανάπτυξη” θα έχει δικαίωμα επιδότησης 15% σε επιλέξιμες επενδύσεις, ενώ η ίδια εταιρεία σε άλλη τοποθεσία θα λάβει επιδότηση 5% (1819, ν.δ.).
Ένα άλλο σχετικό εργαλείο οικονομικής υποστήριξης για ομάδες χωρίς αποκλεισμούς επιχειρηματικότητας είναι οι μικροπιστώσεις. Οι δομές μικροπιστώσεων λειτουργούν συχνά σε συνεργασία με τράπεζες και περιφερειακά ταμεία εγγύησης και διατίθενται στις τρεις περιοχές. Μέχρι στιγμής, κανένα από τα υπάρχοντα ιδρύματα μικροπιστώσεων δεν έχει δημιουργήσει ειδικά προγράμματα για μία από τις ομάδες-στόχους. Ωστόσο, ένα από τα κύρια ιδρύματα σε αυτόν τον τομέα, το MicroStart, που λειτουργεί σε όλη τη χώρα, έχει άτομα με ιστορικό μετανάστευσης και άνεργους ως κύριους πελάτες του. Αν και δεν διαθέτει προγράμματα προσέγγισης που στοχεύουν συγκεκριμένα σε αυτές τις ομάδες στόχους, παρέχει πληροφορίες σε μη βελγικές γλώσσες (Microstart, n.d.).
Τα προγράμματα κατάρτισης για την επιχειρηματικότητα και η ατομική υποστήριξη (δηλ. Καθοδήγηση, καθοδήγηση και συμβουλευτικές υπηρεσίες) εφαρμόζονται γενικά στο επίπεδο της περιοχής ή της γλωσσικής κοινότητας, και σε ορισμένες περιπτώσεις παρέχονται από εξουσιοδοτημένους μη κυβερνητικούς οργανισμούς που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση. Επομένως, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα τοπικών πρωτοβουλιών. Γενικά, αυτά τα προγράμματα είναι ανοιχτά σε όλους. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Φλάνδρας, ο Οργανισμός Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας (VLAIO) προσφέρει ατομική καθοδήγηση σε επιχειρηματίες σε όλες τις φάσεις και τον κύκλο ζωής της εταιρείας καθώς και ένα εργαλείο αυτοαξιολόγησης. Το δίκτυο κατάρτισης Syntra, ένα δημόσιο υποστηριζόμενο δίκτυο πέντε μη κυβερνητικών εκπαιδευτικών κέντρων προσφέρει επίσης περίπου 200 μαθήματα μαθητευόμενης μάθησης και 500 μαθήματα για επιχειρηματίες σε 28 διαφορετικούς τομείς δραστηριότητας. Στην περιφέρεια των Βρυξελλών, το πρόγραμμα Passeport pour la Réussite (Passport for Success) προσφέρει εκπαίδευση που καλύπτει τη διαχείριση ανθρώπινων πόρων, τη διαχείριση επιχειρήσεων, το μάρκετινγκ, τη νομική, τη στρατηγική.
Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένες πρωτοβουλίες που έχουν εφαρμοστεί για τη νεολαία, τις γυναίκες και τους ανέργους. Οι καταρτήσεις και η καθοδήγηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας προωθούνται με περιφερειακές πρωτοβουλίες όπως η πλατφόρμα Women in Business (WIB) των Βρυξελλών ή το Réseau Diane στην περιοχή της Βαλλονίας (Réseau Diane, n.d.). Η πρωτοβουλία WIB είναι μια πλατφόρμα που συγκεντρώνει όλες τις πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την επιχειρηματικότητα των γυναικών (WIB, n.d.). Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν ευαισθητοποίηση, υπηρεσίες υποστήριξης επιχειρήσεων, εκπαίδευση και δικτύωση. Το WIB συνεργάζεται με περισσότερους από 20 συνεργάτες, συμπεριλαμβανομένης της μη κυβερνητικής οργάνωσης, όπως η CREDAL, η οποία προσφέρει εκπαίδευση σε γυναίκες στην γαλλόφωνη περιοχή (CREDAL, n.d.). Το WIB δραστηριοποιείται επίσης στην ανάπτυξη πολιτικής, παρέχοντας πληροφορίες και προτάσεις. Υπάρχουν επίσης πρωτοβουλίες στη φλαμανδική περιοχή. Η επιχειρηματικότητα προωθείται σε σχολεία και πανεπιστήμια, με τις ενότητες επιχειρηματικότητας να προσφέρονται στα σχολεία ή να ενσωματώνονται στα προγράμματα σπουδών. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται το VLAJO mini-ondernemingen σε σχολεία στη Φλάνδρα, καθώς και το πρόγραμμα Cap’Ten (ενθάρρυνση επιχειρηματικής νοοτροπίας μεταξύ παιδιών άνω των 10 ετών) και η πρωτοβουλία Boost Your Talent (απευθύνεται σε μεγαλύτερους μαθητές) στην Περιφέρεια των Βρυξελλών (Step2you, nd; Ενισχύστε το ταλέντο σας, nd). Η επιχειρηματικότητα των νέων υποστηρίζεται επίσης εκτός σχολείων. Στις Βρυξέλλες, η στρατηγική Young Entrepreneurs of Tomorrow (YET) στοχεύει στην ανάπτυξη δεσμών μεταξύ επίδοξων νέων επιχειρηματιών και υποστηρικτών συνεργατών ή δικτύων. Η στρατηγική YET ξεκίνησε το 2016 για να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων επιχειρηματικότητας των νέων του SBA των Βρυξελλών. Η πλατφόρμα YET δημιουργήθηκε για να συγκεντρώσει πρωτοβουλίες και οργανισμούς που στοχεύουν στην υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, της εκπαίδευσης για την επιχειρηματικότητα και της επιχειρηματικής σκέψης μεταξύ των νέων (YET Brussels, nd.). Παραθέτει τρέχοντα έργα (περίπου 80 έργα από 50 οργανισμούς το 2018) και επιδοτεί πρωτοβουλίες μεγάλης κλίμακας μέσω ετήσιας πρόσκλησης έργου (επτά έργα χρηματοδοτήθηκαν κατά τη σχολική χρονιά 2017-18 και εννέα προγραμματίστηκαν για το 2018-19). Στην Περιφέρεια της Βαλλονίας, το πρόγραμμα Enterprising Generations 2015-20 παρέχει ένα συνεκτικό σύνολο δράσεων για την προώθηση της επιχειρηματικότητας στην εκπαίδευση.